BINTULU (July 23): Sarawak never gave its rights when it became a partner in the establishment of Malaysia, said Premier Datuk Patinggi Tan Sri Abang Johari Tun Openg.

Beliau menegaskan bahawa semua hak seperti yang terkandung dalam undang-undang Sarawak sebelum Malaysia kekal berkuat kuasa melainkan dipinda di Parlimen dengan persetujuan Dewan Undangan Negeri.

Beliau memetik arahan daripada Ratu Elizabeth II atau Perintah dalam Majlis pada 1954 mengenai persempadanan negeri Sarawak, di mana sempadan laut Sarawak meluas hingga ke pelantar benua, termasuk dasar laut dan di bawah dasar laut.

“Ini adalah antara hak yang dibawa oleh Sarawak apabila bergabung dengan Persekutuan Tanah Melayu, Sabah, dan Singapura pada 16 September 1963, yang tidak boleh diserahkan kepada pihak lain.

“Ini antara perkara yang tidak boleh dirunding atau tidak boleh dirunding seperti yang saya tekankan sebelum ini,” katanya pada sambutan Hari Sarawak 2024 di tapak Lapangan Terbang Bintulu Lama malam tadi.

Beliau berkata Perlembagaan Persekutuan juga mengiktiraf bahawa wilayah setiap negeri di Malaysia kekal seperti sebelum Hari Malaysia pada 16 Sept 1963.

Abang Johari menegaskan mana-mana undang-undang yang mengubah sempadan Sarawak tidak boleh diluluskan tanpa persetujuan negeri.

"Ini mengukuhkan pendirian kami bahawa perkara sempadan tidak terbuka untuk rundingan," tambahnya.

Beliau juga memetik Undang-undang Tanah Sarawak, berkuat kuasa pada 1958, yang memberikan Sarawak kuasa penuh untuk menguruskan apa sahaja di darat termasuk sumber di pelantar benua, di dasar laut, dan di bawah dasar laut, termasuk penangkapan, penggunaan dan penyimpanan karbon (CCUS).

Hak undang-undang berhubung tanah ini juga termaktub di bawah kuasa negeri melalui Senarai Kedua dan Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan, katanya.

“Justeru, sehingga kini Kanun Tanah Negara tidak terpakai di Sarawak kerana Sarawak sudah mempunyai undang-undang tanah sedia ada yang terus terpakai selepas penubuhan Malaysia,” katanya.

Abang Johari berkata contoh ketiga ialah Akta Pembangunan Petroleum 1974 (PDA 1974), yang tidak boleh menafikan hak Sarawak terhadap sumber dan gas di luar pantai Sarawak.

Di samping itu, beliau berkata Akta Laut Wilayah (2012), yang mengehadkan sempadan laut kepada hanya 12 batu nautika tidak boleh menafikan hak Sarawak terhadap persempadanan lautnya, yang merangkumi kawasan luar pesisir dan pelantar benua sejauh 200 batu nautika.

Beliau berkata contoh keempat ialah Ordinan Minyak dan Perlombongan Sarawak 1958 (OMO 1958), yang memberi kuasa kepada Sarawak untuk mengurus dan membangunkan sumber minyak dan gasnya.

Beliau menegaskan undang-undang ini tidak pernah dimansuhkan dan terpakai walaupun selepas penubuhan Malaysia.

“Atas sebab ini, Sarawak mempunyai kawalan penuh ke atas perlombongan minyak darat Sarawak dengan projek penggerudian pertama di kawasan Marudi Selatan dikendalikan oleh Petros.

“Akibatnya, kerajaan Sarawak mempunyai kuasa untuk menguruskan pengagihan gas atau sebagai agregator di Sarawak melalui pindaan kepada Ordinan Pengagihan Gas 2016 (Ordinan Pengagihan Gas 2016),” jelasnya.

Beliau berkata pindaan itu berkuat kuasa pada 1 Feb 2024 dan kuasa ini melibatkan pengagihan di seluruh Sarawak sama ada di luar pesisir atau di darat.

Beliau berkata pengagihan gas bukan perkara baharu kerana pengagihan gas untuk kegunaan domestik sudah pun berlaku di bawah Shell di Miri sebelum penubuhan Malaysia.

“Sebagai wilayah yang berdaulat, Sarawak bergabung dengan wilayah lain dengan menghimpunkan semua aspek kedaulatan sesebuah wilayah, termasuk ketua negara, kerajaan dan sistem perundangan, persempadanan semula tanah yang jelas, dan penduduk yang jelas,” katanya. Abang Johari.

Beliau juga berkata usaha memperingati Hari Sarawak bukan sekadar untuk memastikan rakyat sedar bahawa Sarawak diberi kuasa untuk mentadbir sendiri pada 22 Julai 1963 oleh British.

“Di sebalik maksud kuasa berkerajaan sendiri ialah Sarawak telah bergabung dengan wilayah lain untuk menjadikan Malaysia sebagai entiti politik yang berdaulat melalui Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) seperti yang diiktiraf oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu ketika itu,” katanya.

Ketua Negara Tun Pehin Sri Dr Wan Junaidi Tuanku Jaafar dan isteri Toh Puan Fauziah Mohd Sanusi merupakan tetamu kehormat pada sambutan itu.